PUNKT INFORMACJI TURYSTYCZNEJ w Cycowie

Gminny Dom Kultury w Cycowie

ul. Chełmska 4, 21-070 Cyców
tel. 82 5677620

e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.

Czynny:
poniedziałek - piątek: 10:00 - 18:00

Regulamin PIT

 

***

CYCÓW i OKOLICE

Gmina Cyców jest położona na szlaku dróg wiodących z Lublina do Chełma i Włodawy, 50 km od stolicy województwa lubelskiego, we wschodniej części powiatu łęczyńskiego. Jest siedzibą lokalnych władz samorządowych i ośrodkiem administracyjnym, swoim zasięgiem obejmującym 29 miejscowości. Gmina leży na obszarze historycznej Ziemi Chełmskiej. Ze względu na swoje usytuowanie, niemal w samym środku Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego, stanowi doskonałą bazę wypadową do zwiedzania całego regionu.

Miejscowość intryguje i zaciekawia swą oryginalnie brzmiącą nazwą. Po raz pierwszy w dokumentach historycznych pojawia się na przełomie XIV i XV wieku; została najprawdopodobniej utworzona od hydronimu jezior cycowych (jezior typu bezodpływowego). Cyców nie posiadał nigdy praw miejskich. Miał on kilku właścicieli, z których ostatnim był ród Bąkowskich, pieczętujący się herbem Gryf. Najdonioślejszym wydarzeniem, które należy przypisywać obecnej gminie Cyców jest bitwa, która rozegrała się na tych ziemiach w latach dwudziestych ubiegłego stulecia między bolszewicką Armią Czerwoną i wojskami polskimi. Ten element historii obszaru dzisiejszej gminy pozwala na postawienie wniosku, że najstarsze tradycje heraldyczne tego obszaru trzeba łączyć z jedynym, historycznym i doniosłym wydarzeniem - „bitwą cycowską”.

Początki gminy Cyców sięgają 2 poł. XIX w. i ściśle wiążą się ze zmianami, jakie zaszły na polskiej wsi po upadku powstania styczniowego. Mocą ukazu carskiego utworzono samorządowe gminy wiejskie. W ten sposób w 1864 r. powstała gmina Cyców, obejmująca zarówno grunty dworskie, jak i włościańskie. Sytuacja zmieniła się po I wojnie światowej. Wraz z niepodległością wprowadzono nowy podział administracyjny – na mocy uchwały sejmowej powołano województwo lubelskie, a w jego skład powiat chełmski wraz z gminą Cyców. Najważniejsza w tym czasie zmiana zaszła w nazewnictwie gminy w 1939 r., kiedy radni wystosowali prośbę do władz centralnych o zmianę nazwy gminy. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych przychyliło się do tej prośby i do pierwszych lat po II wojnie światowej dawna gmina Cyców nazywała się Wiszniewice (ale nadal z siedzibą w Cycowie).

 

***

POJEZIERZE ŁĘCZYŃSKO – WŁODAWSKIE

Pojezierze Łęczyńsko - Włodawskie to dla jednych „kraina jezior, komarów i bagien”, dla licznych – przyjazna przestrzeń, będąca gwarancją błogiego spokoju i ciszy płynącej z usytuowania z daleka od wielkomiejskiego zgiełku. Bez wątpienia jest to jeden z najatrakcyjniejszych regionów wypoczynkowo-rekreacyjnych na Lubelszczyźnie, choć ciągle dotąd wystarczająco nieodkryty. Największe jego bogactwo stanowi przyroda. O tym, jak cenne jest to dziedzictwo świadczy fakt, że dla zachowania walorów tego mikroregionu wyodrębniono szereg obiektów objętych różną formą ochrony (m.in. Poleski Park Narodowy, Nadwieprzański Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Pojezierze Łęczyńskie). Pojezierze Łęczyńsko – Włodawskie to największy w Polsce obszar łąkowo-torfowiskowy z unikalnymi w skali kraju gatunkami fauny i flory, które warto poznawać w ich naturalnym otoczeniu. To także wprost wymarzone miejsce do uprawiania aktywnej turystyki - liczne jeziora i rzeki stanowią atrakcję dla amatorów sportów wodnych, doskonałe warunki do rekreacji znajdą tu również miłośnicy pieszych, rowerowych i samochodowych wycieczek.

Przebywając w okolicy Cycowa warto zobaczyć:

- jezioro Uściwierz – największe spośród naturalnych na pojezierzu (284 ha), użytek ekologiczny, będący ostoją ptaków wodno-błotnych;

- rezerwat Ciesacin – należy do grupy jezior uściwierskich, jest ostoją dla ptaków - występuje tu m.in. bąk, baczek, błotniak łąkowy i stawowy, derkacz; znajdują się tutaj także stanowiska rzadkich roślin chronionych;

- rezerwat wodno – torfowiskowy Świerszczów – utworzony w 1959 r., jeziorko i pas torfowisk znajduje się pod ochroną ścisłą (razem ok. 12,5 ha), pozostała cześć chroniona jest częściowo; pokryte kobiercem osoki aloesowej, pośród której można napotkać żółte grążele i białe grzybienie północne. Przy brzegu jeziora i w zagnębieniach terenu wypełnionych wodą można spotkać siedliska pływaczy (owadożerne rośliny chronione), a na otwartych przestrzeniach torfowiska niebiesko kwitnący kosaciec syberyjski. Dostęp do jeziora utrudniony ze względu na zwarte zarośla wierzbowe i łozowe, pokrywające gleby bagienne, wytworzone z torfów mszysto-turzycowych;

- jezioro Głębokie – położone w miejscowości o tej samej miejscowości, przy trasie Lublin-Łęczna- Włodawa; jest to niewielki zbiornik bezodpływowy (11,3 ha), zasilany jedynie prze opady atmosferyczne i wody podziemne. Występują tu chronione gatunki flory – grążel żółty, grzebień biały i bobrek trójlistny;

- Biesiadki – rzadkie zbiorowisko roślin wodno - torfowiskowych (pow. 16,49 ha), stanowi przykład procesu eutrofizacji, tj. zarastania jeziora.

 

***

SZLAKI TURYSTYCZNE

Walory przyrodnicze i krajobrazowe gminy Cyców, w tym zróżnicowane ukształtowanie terenu, a także dobry układ bocznych i terenowych dróg zachęcają do czynnego wypoczynku, zwiedzania i poznawania najbliższej okolicy - pieszo, konno, samochodem lub na rowerze.

Przez najbardziej atrakcyjne miejsca na terenie gminy Cyców przebiegają dwa szlaki turystyczne:

- „niebieski” (CH-1387-N):
Jezioro Uściwierz – Wólka Nadrybska – rezerwat Ciesacin - Kol. Garbatówka - Kopina - rezerwat wodno-torfowiskowy „Jez. Świerszczów” - Świerszczów;

- „zielony” (CH-1385-z):
Borysik – Świerszczów - rezerwat wodno-torfowiskowy „Jez. Świerszczów” - Kopina – Wólka Cycowska – Cyców – Biesiadki.

Przez teren gminy przebiega 3 z sześciu obecnie wyznaczonych na terenie powiatu łęczyńskiego tras rowerowych. Trasy te są oznakowane w terenie, a mi.n. w centrum miejscowości przy Urzędzie Gminy, znajduje się tablica z ich mapą.

Są to:

- trasa nr 3 przebiega przez gminy: Cyców, Puchaczów (pętla) - długość ok. 35 km =>
Cyców – Bekiesza – Małków – Przymiarki – Świerszczów – Kol. Świerszczów – Ostrówek Podyski – Garbatówka – Wólka Nadrybska – Kol. Nadrybie – Nadrybie – Dwór Stefanów – Janowica – Wólka Cycowska – Cyców.

- trasa nr 5 przebiega przez gminy: Cyców (pętla) - długość ok. 21 km =>
Cyców – Kol. Biesiadki – Stręczyn Nowy – Stręczyn Stary – Adamów – Barki – Malinówka – Głębokie – Podgłębokie – Wólka Cycowska – Cyców.

- trasa nr 6 przebiega przez gminy: Łęczna, Milejów, Puchaczów, Cyców - długość ok. 26 km =>
Łęczna- Ciechanki Krzesimowskie – Zakrzów – Wólka Łańcuchowska – Łańcuchówv- Ciechanki Łańcuchowskie – Ostrówek – Szpica – Kamionka – Jasieniec – Albertów I – Albertów II – Stefanów.

Kameralne Pojezierze

 

***

NA TROPACH HISTORII

Pasjonatów i tropicieli „małej i dużej historii” do odwiedzenia Cycowa nakłoni fakt, że właśnie tutaj w czasie wojny polsko-bolszewickiej, w dniach 15-16 sierpnia 1920 r., rozegrała się jedna z najbardziej znaczących bitew tej kampanii. O znaczeniu bitwy cycowskiej może świadczyć fakt, że w 1925 r. nazwa „CYCÓW” znalazła się na jednej z czterech głównych płyt Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Współcześnie o stoczonej bitwie przypomina zlokalizowany przy ul. Lubelskiej cmentarz wojenny z ziemnymi, oznaczonymi brzozowymi i metalowymi krzyżami, mogiłami oraz symboliczny grób z imienną tablicą upamiętniającą poległych bohaterów w centrum miejscowości. Przed bramą wejściową cmentarza wojskowego usytuowany jest drewniany pomnik autorstwa Józefa Szyduczyńskiego z napisem: „Cmentarz wojenny z lat 1915-20” oraz mniejszą tabliczką: „Chwała bohaterom wojny 1920 r.”. Mieszkańcy okolicy są bardzo dumni ze swej historii. Co roku rocznicę zwycięstwa obchodzą jako lokalne święto pod nazwą „Dni Gminy Cyców”, natomiast 7 Pułk Ułanów Lubelskich patronuje miejscowej szkole.

 

***

ECHA WIELOKULTUROWEJ PRZESZŁOŚCI

W okresie poprzedzającym II wojnę światową gminę Cyców zamieszkiwała ludność odmiennych narodowości i wyznań. Ślady pokojowego współistnienia obok siebie różnych kultur znajdziemy w dawnych kronikach szkoły w Cycowie, we wspomnieniach ówcześnie żyjących mieszkańców, a przede wszystkim na cmentarzach, tj. prawosławnym (u zbiegu ulic Nowej i Chełmskiej), ewangelickim (przy ul. Nowej) i rzymskokatolickim (przy ul. Chełmskiej). Jedynie nie ma śladu po cmentarzu żydowskim, który, wg relacji miejscowej ludności, był usytuowany w miejscu za dawną świątynię ewangelicką tzw. „kirchą”.

Cmentarz prawosławny z pewnością należy do najciekawszych miejsc okolicy. Zachowały się tutaj historyczne nagrobki, pochodzące z początku ubiegłego stulecia i jeszcze starsze, z końca wieku XIX. Wśród mogił szczególną uwagę zwraca skromne miejsce pochówku miejscowego bohatera - Jana Sawicza, uczestnika powstania z 1863 r.

 

***

ZABYTKI ARCHITEKTURY

Gmina Cyców nie może poszczycić się wieloma zabytkami kultury materialnej. Zawieruchy wojenne nie oszczędziły dworków w Cycowie, Garbatówce i Świerszczowie oraz innych budowli. Do naszych czasów dotrwały zachowane posiadające wyjątkowy charakter obiekty sakralne. Dają one świadectwo bogatej i różnorodnej kultury, przenikania się i stapiania wpływów wschodu i zachodu.

Dawny zbór ewangelicko-augsburski w Cycowie (jeden z trzech na Chełmszczyźnie), >przez okolicznych mieszkańców popularnie nazywany „kirchą”, został zbudowany przez społeczność niemiecką w latach 20-tych ubiegłego wieku i pełnił sakralną funkcję do lat 40-tych XX w. Był siedzibą parafii ewangelicko-augsburskiej, która obejmowała wiernych północnej Chełmszczyzny i południowego Podlasia. Świątynia jest usytuowana na niewielkim wzniesieniu, przy końcu ul. Kościelnej i rozpoczynającym się Cycowie Kolonii Drugiej. Podpiwniczony budynek posiada obszerną, o doskonałych walorach akustycznych salę, mogąca pomieścić nawet kilkaset osób oraz pomieszczenie na kantorat z wyodrębnionym mieszkaniem kantora.

 

Niedaleko zbiegu ulic Chełmskiej i Kościelnej stoi budynek innego zabytkowego kościoła. Dawniej była to cerkiew pounicka p.w. św. Michała Archanioła. Została zbudowana w latach 1860 - 1870 w centralnej części wsi. Od 1918 r. pełniła funkcję kościoła rzymskokatolickiego p.w. Opieki św. Józefa (budynek obecnie nie służy celom duszpasterskim, tę funkcje pełni nowo wybudowany kościół katolicki przy ul. Lubelskiej). Jest to świątynia murowana, jednonawowa, z dachem krytym blachą. Architektoniczne detale zdradzają wyraźne wpływy bizantyjskie. Zabytkowa świątynia nie jest wielka, ma niskie okna w nawie przedniej i środkowej, dwie zakrystie pokryte płaskim dachem. Nad nawą środkową, gdzie w 1920 r. była bania bizantyjska, obecnie znajduje się sygnaturka. Nieopodal kościoła stoi zbudowana ok. 1871 r. kościelna dzwonnica, w podobnym stylu co kościół stylu. Naprzeciw kościoła usytuowana jest figura NMP z 1862 r.

 

Kościół św. Bazylego w Świerszczowie i jego najbliższe otoczenie, to nie tylko jedno z najbardziej urokliwych miejsc w gminie, ale całym regionie. Niewielki drewniany kościółek zbudowano w 1795 r. na zrębach wcześniejszej świątyni z początku XVIII w. Po likwidacji unii kościelnej w 1875 r. świątynię zamieniono na prawosławną pw. św. Bazylego Wielkiego i odtąd, tj. od 1921 r. jako kościół rzymsko-katolicki służy wiernym. Świątynia jest budynkiem drewnianym, szalowanym, o konstrukcji zrębowej, od wewnątrz i zewnątrz wzmocniona została lisicami. Jest to budowla jednoprzestrzenna, wystawiona na rzucie prostokąta z trójbocznym prezbiterium, równym szerokości nawy. Całość przykrywa dach dwuspadowy z ocynkowanej blachy, który nad prezbiterium przechodzi w trójpołaciowy, z sygnaturką po środku. Wyposażenie świątyni pochodzi jeszcze z XVIII i XIX w. W ołtarzu głównym znajduje się XVII-wieczny obraz wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny malowany na desce.

 

***

KULTURA

Miejscem wielu ciekawych, lokalnych inicjatyw twórczych jest Gminny Dom Kultury w Cycowie, powstały w 2009 r. Instytucja prowadzi różnorodną działalność z zakresu animacji i edukacji kulturalnej. Ma także istotny udział w promowaniu artystów związanych nie tylko z miejscowością, ale i z regionem. W niewielkiej, lecz gościnnej galerii, mieszczącej się w siedzibie GDK przy ul. Chełmskiej 4 odbywają się cyklicznie wystawy indywidualne i zbiorowe malarzy oraz fotografików, twórców profesjonalnych i amatorów. W ostatnim okresie swoje pracy wystawili tacy uznani artyści jak: Jakub Podlodowski i Piotr Tymochowicz, malarze związani z Łęczyńskim Stowarzyszeniem Twórców Kultury i Sztuki PLAMA – Krystyna Gałat-Grzywa i Paweł Brodzisz oraz uczestnik międzynarodowego pleneru malarskiego – Aleksiej Żereło.

Gmina Cyców może poszczycić się również tym, że na jej terenie mieszka kilku interesujących twórców kultury ludowej. Na szczególną uwagę zasługują prace Bolesława Parasiona.Artysta rzeźbi wolno stojące figury oraz płaskorzeźby, które w całości pokrywa polichromią, co stanowi znak rozpoznawczy jego prac (rzeźbiarz jest autorem kwater Drogi Krzyżowej, które można podziwiać w kościele parafialnym). Uznanym twórcą rzeźby ludowej jest także mieszkający w Malinówce - Roman Śledź, który do swoich realizacji najchętniej wybiera motywy pasyjne. Tematyka religijna jest obecna w pracach kolejnej twórczyni – Teresy Cygan, zamieszkałej w Wólce Cycowskiej.

Interesujących twórców znajdujemy wśród amatorów. Ich prace stanowią prawdziwą ozdobę ekspozycji przygotowywanych z okazji lokalnych festynów i cyklicznie organizowanych w GDK kiermaszów.

 

***

AGROTURYSTYKA

Gospodarstwo Agroturystyczne „Marynka” w Wólce Cycowskiej zapewnia wypoczynek na ogrodzonym 2,5 ha terenie, na którym znajdują się boiska sportowe, staw rybny, plac zabaw dla dzieci, stołówka, bar oraz miejsce na ognisko. Bazę noclegową tworzą domki i pokoje drewniane, całoroczne, ogrzewane. Lokalizacja gospodarstwa stanowi doskonała bazę wypadową do pobliskich miast – Chełma i Włodawy). Wielu gości przyciąga w to miejsce rozbudowana baza obiektów sportowych, które służą organizowaniu imprez o takim charakterze. Gospodarstwo podsiada kryty kort tenisowy z doskonała nawierzchnią, dwa boiska do siatkówki, boiska do piłki nożnej oraz wypożyczalnię rowerów. Specjalnością kuchni są pierogi, chleb z własnego wypieku i przysmaki z grilla www.marynka.pl

Turyści mogą także skorzystać z noclegów, jakie oferuje Gospodarstwo Agroturystyczne „Cyganówka” w Wólce Cycowskiej (20 miejsc noclegowych). Atrakcją gospodarstwa jest mieszcząca się przy nim Stajnia „LANSADA”. Jedną z oferowanych w stadninie atrakcji jest jazda konna dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Początkujący adepci hippiki mogą liczyć na mile spędzony czas, nabywając nowych umiejętności podczas jazdy na spokojnych i dobrze wyszkolonych koniach. Najmłodszych czeka oprowadzanie na kucykach, zaś doświadczeni jeźdźcy mogą skorzystać z wyjazdów w teren lub nauki na maneżu. Oferta obejmuje także zajęcia hipoterapii dla osób niepełnosprawnych, prowadzone pod okiem hipnoterapeuty. Obok stajni znajduje się ż muzeum sprzętu rolniczego, w którym odbywają się pokazy prac polowych www.lansada.galopuje.pl

 

****

INFORMACJE UŻYTKOWE

URZĄD GMINY CYCÓW
ul. Chełmska 42, 21-070 Cyców
tel. 82 5677003
www.ugcycow.pl

URZĄD POCZTOWY
ul. Chełmska 1a, 21-070 Cyców
tel. 82 567 71 10
Czynny: pon.- piąt.: 8.00-15.00

BANKOMAT
Bank Spółdzielczy w Cycowie
ul. Chełmska 14

AUTONAPRAWA MISZCZUK SERWIS
Cyców Kolonia Druga 50, 21-070 Cyców
tel. 505 155 854 / 501 338 892

„GASTRO-HAND” TAŁĘDA Sp.j.
Okręgowa Stacja Kontroli Pojazdów i Serwis
ul. Lubelska 11B, 21-070 Cyców
tel.: 82 567 79 99

USŁUGI MEDYCZNE

OŚRODEK USŁUG MEDYCZNYCH „PULS”
ul. Lubelska, 21-070 Cyców
tel.: 82 567 71 31

NZOZ „MED-RO”
ul. Nowa 4, 21-070 Cyców
tel.: 82 56 77 136

APTEKI

APTEKA „COMED”
ul. Nowa 4, 21-070 Cyców
tel.: 82 567 76 66

APTEKA „HELENA”
Wólka Cycowska 96c, 21-070 Cyców
Tel.: 82 567 79 09

GASTRONOMIA

ZAJAZD „PIOTR”
ul. Nowa 47, 21-070 Cyców
Tel.: 607 570 371
www.zajazdpiotr.pl

RESTAURACJA PIZZERIA „VENI GUSTO”
ul. Chełmska 7, 21-070 Cyców
tel.: 502 853 725
www.venigusto.pl

KURCZAK Z ROŻNA „U LUDIEGO”
ul. Lubelska, 21-070 Cyców
(teren DWORCA PKS)
tel. 661 890 162

GOSPODARSTWA AGROTURYSTYCZNE

GOSPODARSTWO AGROTURYSTYCZNE „MARYNKA”
Anna i Krzysztof Rutkowscy
Wólka Cycowska 71, 21-070 Cyców
tel./fax 82/ 560 74 48, 509 348 295
www.marynka.pl

GOSPODARSTWO AGROTURYSTYCZNE „CYGANÓWKA”
Joanna i Teresa Cygan
Wólka Cycowska 9, 21-070 Cyców
tel. 505 074 701
www.lansada.galopuje.pl

 

Projekt „Utworzenie Punktu Informacji Turystycznej w Gminnym Domu Kultury w Cycowie” jest współfinansowany ze środków PROW na lata 2007-2013 w ramach realizacji operacji z zakresu małych projektów w ramach działania 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju.